Ai Cập cổ đại sụp đổ vì biến đổi khí hậu

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ, chính hiện tượng biến đổi khí hậu đã mang đến những trận “siêu hạn hán” đẩy vương quốc Ai Cập cổ đại tới vực suy vong cách đây 4.200 năm.

Sau khi phân tích các mẫu vật phấn hoa và than củi có niên đại 7.000 năm tuổi nằm trên dòng sông Nile, các nhà nghiên cứu đã phát hiện được những bằng chứng về nhiều vụ hỏa hoạn và thất thu mùa màng. Chính những trận siêu hạn hán này đã dẫn tới tình trạng thiếu lượng thực, đẩy người dân tới nạn đói và chết chóc.

Đại kim tự tháp Giza được người Ai Cập xây dựng năm 2.560 - 2.540 trước Công nguyên

Vương quốc Ai Cập cổ đại nằm gần sông Nile đã sụp đổ hoàn toàn cách đây hơn 4.200 năm mà nguyên nhân được giới khoa học hiện đại xác định là do không thích nghi được với hiện tượng biến đổi khí hậu.

Giai đoạn hơn 4.200 năm là thời kỳ hình thành và phát triển rực rỡ của các công trình kim tự tháp song đây cũng là thời điểm liên tiếp xảy ra các vụ cháy và hạn hán khiến màu màng thất thu và bất ổn xã hội.

Theo nhà nghiên cứu Marcia McNutt công tác tại Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ (USGS), cách đây hơn 4.000 năm, ngay cả những người thợ xây dựng kim tự tháp cổ đại có sức khỏe tốt cũng trở thành nạn nhân của biến đổi khí hậu.

Trong quá trình khảo sát, các nhà khoa học nhận thấy số lượng phấn hoa đọng lại trên sông Nile giảm mạnh, đồng nghĩa với việc ít cây trồng được canh tác, trong khi đó lượng than củi tăng nhanh trong 4 thời kỳ khác nhau thuộc giai đoạn 3.000 - 6.000 năm trước đây.

Đền thờ Abu Simbel được xây dựng sau một trận
siêu hạn hán đã được ghi nhận trong tài liệu địa chất

Một trong những sự kiện tiêu biểu là sự bùng nổ của các trận siêu hạn hán xảy ra cách đây 4.200 trên toàn cầu, dẫn tới nạn đói và là nguyên nhân đặt dấu chấm hết cho vương quốc Ai Cập cổ đại, cũng như tác động lớn tới nhiều nền văn hóa khác nằm trong khu vực Địa Trung Hải.

Những sự kiện trên đã được lưu danh trong các tài liệu lịch sử. Sự kiện đầu tiên xảy ra cách đây 5.000 năm khi quá trình hợp nhất khu vực Thượng và Hạ Ai Cập diễn ra cũng như Vương quốc Uruk - ngày nay là Iraq bị sụp đổ.

Sự kiện thứ hai xảy ra cách đây 3.000 năm tại khu vực phía đông Địa Trung Hải, liên quan tới sự suy vong của vương quốc Ugarit cùng nạn đói tại đất nước Babylon và các vương quốc Syria.

Giáo sư Benjamin Horton tại Đại học Pennsylvania (Mỹ) nhận định: “Nghiên cứu địa lý đã giải mã được những bí ẩn về khí hậu thời cổ đại, trong khi đó, phấn hoa và vi sinh vật như than củi có thể bổ sung hoặc chứng minh cho những tài liệu khảo cổ đã được ghi nhận hoặc thiếu sót”.

Tham khảo: Daily Mail

khoahoc.com.vn

Read more »

Khám phá mới về Người băng Otzi

Sau khi phân tích mẫu máu, các nhà khoa học khẳng định người băng Otzi chết cách đây 5.300 năm đã sống sót được một lúc trước khi chết vì trúng mũi tên chí mạng.

Xác ướp của người băng Otzi được phát hiện vào năm 1991 và được trưng bày tại Bảo tàng khảo cổ học tại Bolzano, Ý năm 2011.

Đứng đầu nhóm khoa học là nhà nghiên cứu Albert Zink thuộc Đại học Ludwig Maximilian tại Munich, Đức đã sử dụng các phương pháp nano để xét nghiệm mẫu máu cổ nhất từng được giới khoa học hiện đại phát hiện này, vốn được lưu giữ hàng ngàn năm trong lớp băng lạnh giá trên dãy núi cao.

Xác ướp của người băng Otzi

Sau khi sử dụng kính hiển vi lực nguyên tử, các nhà khoa học đã thu được những hình ảnh chỉ với kích thước vài nano mét để xác định các phân tử tế bào máu khỏe mạnh.

Sau đó, sử dụng phổ học Raman, họ phát hiện ngay trên vết thương ở lưng của người băng Otzi xuất hiện chất haemoglobin và fibrin (tơ huyết) - 2 thành phần chính trong các cục máu đông.

Ông Zink cho rằng fibrin thường chỉ xuất hiện trên các vết thương còn mới và sau đó dần biến mất. Do đó giả thuyết người băng Otzi chết ngay sau khi trúng mũi tên cần phải được kiểm chứng lại. Tuy nhiên, rõ ràng là người băng sẽ không thể sống sót sau vài ngày bị thương mà chỉ có thể là một lúc.

Xác của người băng Otzi được hai nhà leo núi người Đức phát hiện vào tháng 9/1991 tại thung lũng Oetz thuộc khu vực dãy núi Alps, Nam Tyrol, phía bắc nước Ý, cách mặt nước biển 3.210m.

Theo nghiên cứu, xác ướp của người băng Otzi, khoảng 45 tuổi khi chết, cao khoảng 1,6m và nặng 50kg.

Người băng Otzi đã phải trải qua cái chết hết sức đau đớn khi mũi tên xuyên qua mạch máu nằm giữa lồng ngực và xương bả vai trái cùng với một vết rách lớn trên tay.

Phân tích mẫu ADN hồi tháng 2 cho thấy người băng Otzi có mắt và tóc màu nâu, đặc biệt dị ứng với các sản phẩm làm từ sữa.

Còn theo nghiên cứu vào năm 2010 của một nhà khảo cổ người Ý, dựa trên những dấu tích phấn hoa trong dạ dày và nơi chôn cất, người băng Otzi không chết ở đúng vị trí mà hai nhà thám hiểm người Đức đã phát hiện hồi năm 1991.

khoahoc.com.vn

Read more »

Giải mã hiện tượng bóng đè

Những hiện tượng thần bí như bóng đè đã được giải thích dưới góc nhìn của khoa học, đồng thời mở ra hướng điều trị cho chứng rối loạn giấc ngủ. Trong suốt giai đoạn đầy mộng mị của giấc ngủ, các cơ bắp của chúng ta trở nên cứng đờ, ngăn cản cơ thể phản ánh các hành động đang diễn ra trong não. Giờ đây, các nhà khoa học tuyên bố đã tìm ra các chất hóa học giúp giữ yên cơ thể trong lúc nạp năng lượng vào buổi tối. Phát hiện mới được cho là có khả năng hỗ trợ công tác điều trị tình trạng rối loạn giấc ngủ, theo báo cáo trên chuyên san The Journal of Neuroscience. Các hóa chất não bắt đầu phát huy tác dụng trong giai đoạn gọi là REM, tức khoảng 90 phút sau khi ngủ. Trong khi REM diễn ra, hoạt động của não hết sức kích động, và các giấc mơ đạt mức cao trào. Tuy nhiên, các cơ chủ động của cơ thể, từ tay, chân, ngón tay, bất cứ phần cơ nào được kiểm soát khi thức, đều bị tê liệt. Trạng thái này giúp giữ con người nằm yên trong khi não ra sức vẽ vời những kịch bản quái dị nhất. Đó cũng là lý do một số người đôi khi trải qua cảm giác bị bất động khi ngủ, hay khi đã thức giấc rồi nhưng các cơ vẫn trong tình trạng đông cứng, dân gian gọi là “bóng đè”. Có vẻ như cảm giác cực kỳ khó chịu đó ám ảnh không ít người ở mọi nền văn hóa, người thì cho là bị yêu tinh nữ hớp hồn, người thì đổ cho ma quái quay về cố tìm chút dư mộng ái ân ở người còn sống. Nói chung toàn là chuyện quỷ mị. Trước đây, cơ chế khiến bắp thịt tê liệt vẫn là điều bí ẩn. Các cuộc nghiên cứu trước đây nghi ngờ một chất truyền dẫn thần kinh gọi là glycine, nhưng tình trạng bất động vẫn diễn ra khi glycine bị ngăn trở. Do đó, các chuyên gia Patricia Brooks và John Peever của Đại học Toronto (Canada) chuyển hướng nghiên cứu. Họ tập trung vào 2 loại thụ quan thần kinh khác nhau ở cơ chủ động, gồm GABAB và GABAA/glycine. Theo đó, tình trạng tê liệt người khi ngủ cần phải có sự góp sức của cả hai thụ quan này. Việc xác định được quá trình hoạt động của các chất truyền dẫn thần kinh hết sức quan trọng đối với những người bị chứng rối loạn giấc ngủ, đặc biệt rối loạn hành vi trong giai đoạn REM. Điều đó có nghĩa bệnh nhân hành động như đang mơ, nói chuyện, đấm đá trong giấc ngủ. Các chuyên gia hy vọng báo cáo mới sẽ cung cấp thêm thông tin để tìm ra liệu pháp chữa trị hiệu quả, vì 80% số trường hợp rối loạn REM sẽ dần phát bệnh thoái hóa thần kinh, như chứng Parkinson.

Theo Thanh Niên

Read more »